Η ετήσια παραγωγή αποβλήτων από όλες τις οικονομικές δραστηριότητες στην ΕΕ ανέρχεται σε 2,5 δισεκατομμύρια τόνους, ή 5 τόνους κατά κεφαλήν ετησίως, και κάθε πολίτης παράγει κατά μέσο όρο σχεδόν μισό τόνο αστικών απορριμμάτων. Στο Σχέδιο Δράσης για την Κυκλική Οικονομία, η Επιτροπή έχει χαράξει μια πορεία για το πώς μπορεί να μειωθεί σημαντικά η παραγωγή απορριμμάτων και οι κανόνες της ΕΕ θέτουν ως στόχο τον περιορισμό του μεριδίου των αστικών απορριμμάτων που διατίθενται σε ΧΥΤΑ στο 10% έως το 2035.

Η Επιτροπή εργάζεται συνεχώς για τον εκσυγχρονισμό αυτών των κανόνων ώστε να ταιριάζουν στην κυκλική οικονομία και την ψηφιακή εποχή. Ως μέρος αυτής της φιλοδοξίας, η Επιτροπή θα προτείνει τις επόμενες ημέρες μια μεταρρύθμιση των κανόνων της ΕΕ για τις αποστολές αποβλήτων στο εξωτερικό, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η ΕΕ δεν εξάγει απόβλητα σε τρίτες χώρες.

Από την άποψη αυτή, την προηγούμενη Παρασκευή, 12 Νοεμβρίου, η Επιτροπή έλαβε νομικά μέτρα κατά της Ρουμανίας, της Βουλγαρίας, της Κροατίας, της Ελλάδας και της Σλοβακίας επειδή δεν συμμορφώνονται με τη νομοθεσία της ΕΕ για τα απόβλητα – την οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα και την οδηγία για την υγειονομική ταφή.

Αυτά τα πέντε κράτη μέλη καλούνται να εξασφαλίσουν την κατάλληλη επεξεργασία των αποβλήτων πριν από την υγειονομική ταφή.

• Για τη Ρουμανία, οι μελέτες αποκάλυψαν ελλείψεις σε όλες τις επισκέψιμες τοποθεσίες και ότι τα περισσότερα από τα απόβλητα απορρίπτονται σε χώρους υγειονομικής ταφής χωρίς καμία επεξεργασία. Στην περίπτωση της Ρουμανίας, η Επιτροπή αποφάσισε επίσης να παραπέμψει μια πρόσθετη υπόθεση στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μη συμμόρφωση με την οδηγία περί υγειονομικής ταφής.
• Στη Βουλγαρία, οι μελέτες αποκάλυψαν ελλείψεις σε όλες τις επισκέψιμες τοποθεσίες. Σε 52 ΧΥΤΑ, τα απόβλητα δεν υπόκεινται σε επεξεργασία που περιλαμβάνει επαρκή επιλογή ρευμάτων αποβλήτων.
• Στην Κροατία, οι μελέτες αποκάλυψαν ελλείψεις σε όλες τις επισκέψιμες τοποθεσίες και ότι τα αστικά απόβλητα απορρίπτονται χωρίς επεξεργασία.
• Στη Σλοβακία, εντοπίστηκαν επίσης ελλείψεις σε όλους τους χώρους που επισκέφθηκαν. Τα απόβλητα τελούνται σε χώρους υγειονομικής ταφής χωρίς κατάλληλη επεξεργασία σε 111 Σλοβακικούς ΧΥΤΑ, καθώς δεν διαθέτουν επαρκείς εγκαταστάσεις για να διασφαλίσουν την επιλογή διαφορετικών τύπων αποβλήτων.
• Για την Ελλάδα, οι μελέτες αποκάλυψαν έλλειψη επαρκών εγκαταστάσεων επεξεργασίας και ανεπαρκή χωριστή διαλογή.

Η οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα θεσπίζει βασικές αρχές διαχείρισης αποβλήτων και καθιερώνει την ιεραρχία των αποβλήτων της ΕΕ. Σύμφωνα με αυτή την ιεραρχία, η επεξεργασία των απορριμμάτων πρέπει να ακολουθεί τα ακόλουθα βήματα: πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, ανάκτηση, διάθεση. Η υγειονομική ταφή είναι η λιγότερο ευνοϊκή επιλογή και θα πρέπει να περιορίζεται στο ελάχιστο απαραίτητο. Σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ, η διάθεση αποβλήτων σε χώρους υγειονομικής ταφής θα πρέπει να καταργηθεί σταδιακά και, όπου είναι αναπόφευκτο, πρέπει να ελέγχεται επαρκώς για να είναι ασφαλής για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον.

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, το 2018, το 24% του συνόλου των αστικών απορριμμάτων που παράγονται στην ΕΕ εξακολουθούσαν να βρίσκονται σε χώρους υγειονομικής ταφής. Η οδηγία για την υγειονομική ταφή ορίζει αυστηρές λειτουργικές απαιτήσεις για τους χώρους υγειονομικής ταφής και υποβάλλει τα απόβλητα σε κατάλληλη επεξεργασία πριν από την υγειονομική ταφή.

Λόγω της μη ορθής εφαρμογής της Οδηγίας για τους ΧΥΤΑ, πολίτες και επιχειρήσεις από τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία, την Κροατία, την Ελλάδα και τη Σλοβακία ενδέχεται να μην μπορούν να επωφεληθούν πλήρως από τις διατάξεις της οδηγίας, με αποτέλεσμα:

• Υψηλότερος κίνδυνος για την υγεία των πολιτών
• Περισσότερο μολυσμένο περιβάλλον, ειδικά επιφανειακά ύδατα, υπόγεια ύδατα, έδαφος και αέρας. Για παράδειγμα, τα οργανικά απόβλητα – που αποτελούν μεγάλο μέρος των αστικών απορριμμάτων – όταν αποσυντίθενται παράγουν επιβλαβή αέρια (CO2 και μεθάνιο).
• Επιπλέον, όπου τα ανακυκλώσιμα απόβλητα απορρίπτονται σε χώρους υγειονομικής ταφής, τα υλικά χάνονται άσκοπα από την οικονομία της Ευρώπης.