Γράφει η Χριστίνα Δεληγιάννη, Public Policy Officer, Institute for Sustainable Development, EPLO European Public Law Organization, Co-Founder, ESGreece.
Τα σχέδια ανάκαμψης που εφαρμόζονται, ιδίως στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την υποστήριξη του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) ύψους €672,5 δις, επικεντρώνονται στην αντιμετώπιση των κοινωνικών και οικονομικών συνεπειών της πανδημίας και βοηθούν στη μετάβαση των οικονομιών αυτών σε πιο βιώσιμα, πράσινα και ανθεκτικά επιχειρηματικά μοντέλα.
Ταυτόχρονα, οι Επενδύσεις Περιβαλλοντικού και Κοινωνικού Αποτυπώματος (impact investments) κερδίζουν έδαφος, με τα οικογενειακά γραφεία (family offices) να κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση και τα επενδυτικά κεφάλαια περιβαλλοντικού και κοινωνικού αποτυπώματος (impact funds) να εμφανίζονται ξαφνικά παγκοσμίως με αυξανόμενο ρυθμό.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Χρηματοδότηση και οι Επενδύσεις με κριτήρια Περιβαλλοντικά, Κοινωνικά και Εταιρικής Διακυβέρνησης (ESG) βγαίνουν από το εξειδικευμένο στενό τους πλαίσιο και αναδεικνύονται σε κυρίαρχη τάση, καθώς οι διαχειριστές κεφαλαίων χρησιμοποιούν κριτήρια ESG για την επιλογή μετοχών. Ο αντίκτυπος των “βαθμολογιών” ESG στις αποτιμήσεις των μετοχών “έχει αυξηθεί απότομα και είναι πλέον ο υψηλότερος των τελευταίων πέντε ετών”, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Goldman Sachs.
Οι επιλογές βασίζονται σε αξιολόγηση περιβαλλοντικών και κοινωνικών μετρήσεων, συμπεριλαμβανομένων των πάντων, από τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και τη διαχείριση των αποβλήτων έως τις πολιτικές για την παιδική εργασία, καθώς και σε κριτήρια διακυβέρνησης που περιλαμβάνουν την εκπροσώπηση της ποικιλομορφίας των φύλων στην ιεραρχία των εταιρειών.
Διπλό το κίνητρο για την ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG
Παρά τις συζητήσεις σχετικά με την αξιοπιστία των δεδομένων ESG που δημοσιοποιούνται και διατίθενται για την αξιολόγηση των εταιρειών ως προς τις περιβαλλοντικές, κοινωνικές και διοικητικές τους επιδόσεις και την έλλειψη συνέπειας, το κίνητρο για την ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG στην επενδυτική διαδικασία είναι διπλό: βελτιωμένες μακροπρόθεσμες αποδόσεις και μείωση των κινδύνων, καθώς η κλιματική αλλαγή αναμένεται να αποτελέσει τον μεγαλύτερο παράγοντα που θα επηρεάσει τις επιδόσεις που σχετίζονται με τα κριτήρια ESG τα επόμενα τρία έως πέντε χρόνια.
Οι επενδυτές έχουν αποδεχτεί την επενδυτική φιλοσοφία ESG και τώρα είναι η ώρα να συζητήσουμε πώς τα κριτήρια ESG, οι Επενδύσεις Περιβαλλοντικού και Κοινωνικού Αποτυπώματος, το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης και ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας μπορούν να συνδυαστούν για να οδηγήσουν τις χώρες και την αγορά προς ένα βιώσιμο, ανεπηρέαστο από το κλίμα και την κρίση, κοινωνικά δίκαιο και ανθεκτικό μέλλον.
Οι δεσμεύσεις για μηδενικές εκπομπές δημιουργούν τεράστια αγορά αντισταθμίσεων άνθρακα
Καθώς αυξάνονται οι φιλόδοξες δεσμεύσεις των εταιρειών για την επίτευξη μηδενικών εκπομπών άνθρακα, αυξάνεται και το ενδιαφέρον για την αντιστάθμιση άνθρακα, καθώς αποτελεί τον φθηνότερο τρόπο με τον οποίο οι εταιρείες μπορούν να διεκδικήσουν τα εύσημα για την εξάλειψη του διοξειδίου του άνθρακα.
Οι πιστώσεις άνθρακα που αγοράζονται, παράγονται από έργα που μειώνουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σε κάποιο άλλο μέρος και μέσω συνήθως ενός μικρού τέλους που δίνεται για την προστασία των δασών ή τη χρηματοδότηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, οι εταιρείες αγοράζουν το αντισταθμιστικό όφελος και έτσι διαγράφουν τις εκπομπές από τα λογιστικά βιβλία τους χωρίς να ξοδεύουν πολύ μεγαλύτερα ποσά.
Τα παραδείγματα εταιρειών
Ορισμένες από τις μεγαλύτερες εταιρείες στον κόσμο, όπως η Amazon, η Shell και η Ford, διάφορες αεροπορικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της United, και μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες έχουν δεσμευτεί να επιτύχουν ουδετερότητα άνθρακα ή ακόμη και αρνητικότητα τις επόμενες δεκαετίες.
Η φρενίτιδα για τις αντισταθμίσεις άνθρακα έχει δημιουργήσει μια εθελοντική αγορά συναλλαγών που σύμφωνα με εκτιμήσεις θα μπορούσε να αξίζει έως και 50 δισεκατομμύρια δολάρια το 2030, από μόλις 300 εκατομμύρια δολάρια το 2018, ενώ προβλέπεται να φτάσει τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το τέλος της δεκαετίας.
Ωστόσο, οι ακτιβιστές ανησυχούν ότι το εν λόγω σύστημα αντιστάθμισης εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα δίνει στις εταιρείες τη δυνατότητα να αποφεύγουν να κάνουν σημαντικές και πιθανότατα δαπανηρές ή δύσκολες αλλαγές στις καθημερινές τους δραστηριότητες.
Αντ’ αυτού, οι εταιρείες αυτές μπορούν να συνεχίσουν τις συνήθεις δραστηριότητές τους και να αγοράζουν τις αντισταθμίσεις άνθρακα που χρειάζονται, εκδηλώνοντας κατ’ αυτό το τρόπο και το ενδιαφέρον τους για το περιβάλλον, ενώ παράλληλα επιτυγχάνουν και τους στόχους τους για μηδενικές εκπομπές.
Οι αντισταθμίσεις άνθρακα
Πράγματι, οι αντισταθμίσεις άνθρακα είναι ένα σημαντικό εργαλείο για τις εταιρείες προκειμένου να αντισταθμίσουν τις πραγματικά αναπόφευκτες εκπομπές. Το πρόβλημα έγκειται στο τρόπο με τον οποίο παράγονται και καταγράφονται οι αντισταθμίσεις άνθρακα, καθώς σήμερα δεν υπάρχει θεσμοθετημένα πρότυπα στην αγορά και ό, τι μπορεί να φαίνεται αξιοθαύμαστο σε ένα δελτίο τύπου μπορεί να μην έχει ουσιαστική συμβολή στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Οι περισσότεροι επικρίνουν την αγορά άνθρακα, καθώς οι υφιστάμενες αντισταθμίσεις μπορεί να είναι κακής ποιότητας και ξεπερασμένες και έτσι υπάρχει δυσκολία ως προς την αποτίμηση των οφελών που προσφέρουν. Οι αντισταθμίσεις χαμηλής τιμής και κακής ποιότητας μπορεί να μην ακολουθούν τις βέλτιστες πρακτικές για την προσθετικότητα, τη μονιμότητα και τη διαρροή και να διοχετεύουν ακούσια περισσότερο άνθρακα στην ατμόσφαιρα.
Από την άλλη πλευρά, προς το παρόν, οι υψηλής ποιότητας πιστώσεις έχουν υψηλότερη τιμή χάρη στη ζήτηση για πιστώσεις άνθρακα και τη χαμηλή προσφορά τους.
Υπό το πρίσμα των αισιόδοξων προβλέψεων τους για την επίτευξη ουδετερότητας άνθρακα, οι εταιρείες ενδέχεται να διοχετεύουν χρήματα σε ένα σύστημα που υπολογίζει όλους τους λάθος παράγοντες.
Αντί για καθαρή μηδενική ποσότητα, χρειαζόμαστε ένα ισχυρό πλαίσιο που να επικεντρώνεται στην ποιότητα των αντισταθμίσεων και αντί της αγοράς περισσότερων τόνων, οι εταιρείες θα πρέπει να αρχίσουν να εξετάζουν την αγορά της καλύτερης, ποιοτικότερης αφαίρεσης άνθρακα, προκειμένου να επιτύχουν υψηλό αντίκτυπο και να κάνουν καλό.
